Papugi są fascynującymi ptakami, które przyciągają uwagę ze względu na swoją różnorodność zarówno pod względem wielkości, jak i wyglądu. Mimo że istnieje ponad 300 gatunków papug, wszystkie one mają coś wspólnego: lekki, ale wytrzymały szkielet. W tym artykule przyjrzymy się bliżej budowie anatomicznej szkieletu papug i jak ta struktura wpływa na ich zachowanie i zdolności lotu.
Ptasie Rzeźby: Kości w Anatomii Papug
Podobnie jak większość ptaków, papugi wyewoluowały w doskonale przystosowane do latania stworzenia, ale ich szkielet musi sprostać także innym potrzebom związanych z życiem na drzewach lub na ziemi. Dlatego też, choć wykorzystują lot jako główny środek poruszania się, ich szkielet musi być elastyczny i wytrzymały, aby sprostać również aktywnemu trybowi życia na ziemi i wspinaniu się po gałęziach. Ta adaptacja wymagała kompromisu pomiędzy efektywnością lotu a zdolnościami poruszania się na lądzie, jednakże papugi doskonale radzą sobie z tym wyzwaniem. Ich szkielet, z lekkimi, pustymi w środku kośćmi, często wypełnionymi powietrzem, jest niezwykle wytrzymały jak na swą masę, co pozwala im osiągać doskonałą sprawność zarówno w powietrzu, jak i na ziemi.
Anatomia szkieletu papug wykazuje istotne różnice w porównaniu do ssaków, charakteryzując się obecnością unikatowych struktur kostnych, takich jak tarsometatarsus, tibiotarsus oraz widełki. Tarsometatarsus, znany również jako zlana kość śródstopia, stanowi istotny element szkieletu papug, będąc zespoleniem kości śródstopia. Natomiast tibiotarsus reprezentuje złączenie kości goleniowej z kością strzałkową lub kością strzałkową z kością goleniową.
Dodatkowo, obecność widełek, czyli zrostu obojczyków u ptaków latających, stanowi istotny aspekt anatomii papug, wspomagając ich zdolność do lotu i manewrowania w powietrzu. Warto również zauważyć, że kość łonowa, kulszowa i biodrowa tworzą wspólnie strukturę miednicy u papug, co ma istotne znaczenie dla ich stabilności i sprawności ruchowej. Te unikalne adaptacje kostne stanowią istotny element anatomii papug, dostosowując je do ich specyficznych potrzeb i stylu życia.
Papugi – mistrzowie wspinaczek
Papugi używają swoich dziobów i stóp podobnie do naszych rąk. Dziób, zbudowany z keratyny, służy jako dodatkowa ręka do chwytania, podczas gdy stopy pomagają im w wspinaczce. Mają także zdolność trzymania i manipulowania przedmiotami za pomocą stóp, co ułatwia im zdobywanie pokarmu i innych rzeczy.
Mięśnie i kluczowe mechanizmy ptaków
Główne mięśnie ptaka, takie jak mięśnie piersiowe, umożliwiają lot poprzez napędzanie skrzydeł. Mięśnie dolnej części kręgosłupa kontrolują ruch ogona, ułatwiając sterowanie podczas lotu i lądowania. Wysoko w nogach znajdują się mięśnie, konieczne do chodzenia, co pozwala utrzymać równowagę podczas kroku. Serce ptaków bije szybciej niż u ludzi, nawet do 1000 razy na minutę podczas lotu. Papugi posiadają również liczne maleńkie mięśnie w skórze, umożliwiające kontrolę piór i wykonywanie różnych gestów.
Ich potężne dzioby służą nie tylko do rozdrabniania pokarmu, ale także mogą stanowić broń w sytuacjach zagrożenia. Dodatkowo, ruchoma góra i dół w dziobie papugi zwiększa siłę miażdżącą, umożliwiając efektywne rozbijanie twardych nasion i orzechów, a również w momencie kiedy papuga nas dziobnie rana może być wyjątkowo bolesna.
Choroby i wady kości lub mięśni papug
Metaboliczna choroba kości – U piskląt papug często występują problemy z układem kostnym, z których najczęstszą chorobą jest metaboliczna choroba kości (MBD), popularnie nazywana „krzywicą”. Jest to rezultat nieodpowiedniej równowagi żywieniowej, najczęściej spowodowanej niedoborem wapnia i witaminy D oraz nadmierną ilością fosforu w diecie ptaków rodzicielskich, co prowadzi do hipokalcemii.
Koślawe nóżki – Zjawisko koślawej nóżki może wystąpić zarówno u piskląt, które są karmione ręcznie, jak i u tych, które są karmione przez swoje rodziców. Jest to nieprawidłowy objaw, zwany również zwichniętym stawem biodrowym, który charakteryzuje się odchyleniem jednej lub obu nóżek na bok w obszarze stawu biodrowego lub kolanowego.
Zapalenie kości i szpiku – to bolesna choroba, która wynika z zapalenia kości, często spowodowanego infekcją bakteryjną. Ta schorzenie może prowadzić do powtarzających się zakażeń innych obszarów organizmu. W leczeniu tego typu infekcji kluczową rolę odgrywają antybiotyki, które są niezbędne do zapobieżenia rozprzestrzenianiu się infekcji poprzez krwiobieg ptaka i zagrażaniu jego życiu. Gdy zapalenie kości i szpiku występuje u ptaka z uszkodzonymi kośćmi, proces ich naprawy i gojenia może być skomplikowany. Diagnozę tej choroby można ustalić za pomocą badań krwi i zdjęć rentgenowskich.
Dna moczanowa – to schorzenie, które nie jest bezpośrednio związane z problemami kości czy mięśni, ale może powodować intensywny ból stawów i mięśni u ptaków. Jest spowodowana nieprawidłowym odkładaniem się i gromadzeniem kryształów kwasu moczowego w organizmie, często lokalizując się w stawach lub stopach. Z powodu bólu poruszanie się staje się trudne, co sprawia, że ptak może spocząć na dnie klatki lub na jakiejkolwiek płaskiej powierzchni wokół siebie.
Sarkocystoza – to choroba spowodowana przez mikroskopijne pasożyty. Wielu papugom, szczególnie tym trzymanym w klatkach na zewnątrz w południowych Stanach Zjednoczonych, przypisuje się śmierć z tego powodu. Pasożyty atakują tkanki miękkie, takie jak płuca, nerki i mięśnie.
Źródła:
- Książka „Breaking bad habits in parrot” Greg Glendell
- https://www.msdvetmanual.com/bird-owners/disorders-and-diseases-of-birds/bone-and-muscle-disorders-of-pet-birds
- http://www.papugi.dt.pl/pci/artykulyC/koslawenozki.asp